स्याङ्जा,
स्याङ्जा जिल्लाको चापाकोट नगरपालिका–१० किसानमा २०७५ सालदेखि सञ्चालनमा आएको किसान प्राविधिक शिक्षालय स्थानीय युवालाई व्यवहारिक सीपसहितको प्राविधिक शिक्षा प्रदान गर्दै आएको छ । यस शिक्षालयले छोटो समयमै कृषि र प्राविधिक क्षेत्रमा राम्रो ख्याति कमाउन सफल भएको छ ।
करीब २५ रोपनी क्षेत्रफलमा फैलिएको शिक्षालयमा खेतबारीमै बाली उत्पादन, फलफूल तथा तरकारी खेती, गाई–भैंसी, कुखुरा र हाँस पालनजस्ता कार्य हुँदै आएका छन् । विद्यार्थीले कक्षाकोठामा पाएका सैद्धान्तिक ज्ञानलाई प्रत्यक्ष अभ्यास मार्फत सिक्ने अवसर पाउँछन् ।
हाल करिब ३०० विद्यार्थी शिक्षालयमा अध्ययनरत छन् । उनीहरूलाई ३३ जना पूर्णकालीन र ४ जना अंशकालीन शिक्षकले अध्यापन गरिरहेका छन् । यहाँ कृषि, पशु विज्ञान र सिभिल इञ्जिनियरिङ विषयमा अध्ययन हुने गरेको छ । साथै, व्यवहारिक अभ्यासलाई सहज बनाउन कृषि तथा पशु विज्ञानका प्रयोगशालाहरू (ल्याब) सञ्चालनमा छन् ।
शिक्षालयको विशेषता भनेकै पढाइसँगै व्यवहारिक अभ्यास र बजार व्यवस्थापन हो । विद्यार्थीहरूले उत्पादन गरेका तरकारी, फलफूल र पशुपालनजन्य सामग्रीलाई बजारसम्म पुर्याउने र बिक्री गर्ने काम समेत गर्छन् । यसले उनीहरूलाई उत्पादन मात्र होइन, व्यवसायिक सोच र बजार व्यवस्थापनमा दक्ष बनाउन मद्दत पुगेको छ ।
पछिल्लो समय विदेश जाने ट्रेन्ड बढ्दो छ । शिक्षालयमा अध्ययन पूरा गरेका विद्यार्थीहरू मध्ये केहीले आफ्नै गाउँ–ठाउँमा कृषि व्यवसाय विस्तार गरेका छन् भने पछिल्लो समय ठूलो संख्यामा विद्यार्थीहरू विदेशमा रोजगारी र अध्ययनका लागि जाने ट्रेन्ड बढेको देखिएको छ । प्राविधिक सीपसहित बाहिर गएका विद्यार्थीहरूले अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा अनुभव बटुल्ने र त्यसलाई पुनः नेपाल फर्किएर प्रयोग गर्ने सम्भावना रहेको प्रमुख शिव पाण्डे बताउँनु हुन्छ ।
शिक्षालयका प्रमुख शिव पाण्डेका अनुसार,
“हाम्रो उद्देश्य विद्यार्थीलाई व्यवहारिक सीपसहितको प्राविधिक शिक्षा दिनु हो । अहिले विद्यार्थीले उत्पादन गरेर बजारमा लैजाने अभ्यास गरिरहेका छन् । पछिल्लो समयमा धेरै विद्यार्थीहरू विदेशतिर जाने गरेको पाइए पनि, भविष्यमा उनीहरूले त्यहाँ प्राप्त गरेको अनुभवलाई नेपालमै लागू गर्ने आशा लिएको छौँ ।”
स्थानीय कृषकका अनुसार शिक्षालयले गाउँमै रोजगारी सिर्जना गर्ने सम्भावना खोलिदिएको छ । साथै, यसलाई स्याङ्जा जिल्लामा मात्र नभई गण्डकी प्रदेशकै उत्कृष्ट कृषि तथा प्राविधिक शिक्षालयका रूपमा विकास गर्ने योजना रहेको छ । निकट भविष्यमा आधुनिक ग्रीनहाउस, मत्स्य पालन र जैविक मल उत्पादनजस्ता थप कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने तयारी पनि भइरहेको छ ।
निष्कर्ष
२०७५ सालमा स्थापना भएको किसान प्राविधिक शिक्षालयले शिक्षा, सीप, उत्पादन, बजार व्यवस्थापन र अन्तर्राष्ट्रिय अवसरलाई जोडेर अघि बढ्दै आएको छ । यसले चापकोट मात्र नभई स्याङ्जा जिल्लालाई नै प्राविधिक शिक्षा र व्यवसायिक कृषिको उर्वर केन्द्रका रूपमा परिचित गराउने विश्वास लिइएको छ ।








